دانش‌آموخته دانشگاه تهران - ۳
دکتر رضا پورحسین: مهم‌ترین مسئله‌ای که با پاندمی کرونا اتفاق افتاد، برهم‌خوردن سازش است / در ارتباط با کرونا باید به دنبال دستور کار ذهنی مثبت بود
دکتر رضا پورحسین، دانشیار دانشکده روان‌شناسی علوم تربیتی در نخستین وبینار از سلسله نشست‌های علمی دانش‌آموختگان دانشگاه تهران با موضوع «ابعاد روان‌شناختی بیماری کووید ۱۹»، گفت: کووید ۱۹ مسئله بسیار مهمی است زیرا حداقل در سنین ما چیزی به نام اپیدمی یا پاندمی نداشتیم ولی الان فراتر از اپیدمی با پاندمی کرونا دست‌وپنجه نرم می‌کنیم.
او افزود: به همین دلیل همه ما و جوامع دیگر وارد یک فضای پر ابهام ویروس شده‌ایم و همین پر ابهامی، استرس ادراک شده درون ما را به یک استرس ادراکی برای خود تبدیل کرده است و شرایط پر ابهامی را برای بشر ایجاد کرده است.
دانشیار دانشکده روان‌شناسی علوم تربیتی ادامه داد: مهم‌ترین مسئله‌ای که با این اپیدمی و پاندمی برای انسان‌ها اتفاق افتاد، برهم‌خوردن سازش است و مهم‌ترین واژه روان‌شناختی در بروز کووید ۱۹ در کشور ما و دیگر کشورها، از بین رفتن سازش است.
پورحسین تصریح کرد: در اثر این پاندمی و ویروس پر ابهام به یک سازش‌نایافتگی رسیده‌ایم؛ در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ از سوی وزارت بهداشت برای پروتکل‌ها هم ابهام وجود داشت و دچار آزمون‌وخطا بود و همین بر سازش‌نایافتگی ما می‌افزود و استرس شدیدی را برای مردم به همراه داشت.
او افزود: به‌تدریج افراد، گرایش (orientation) به‌هم‌خورده خود را مجدد بازیافتند و وقتی این گرایش مشخص شد، خبرهای پی‌درپی سازش‌یافتگی را بر هم می‌زد؛ به عبارتی با یک نوع تراکم در بی‌تعادلی به‌خصوص در اوایل کرونا، بیشترین حجم استرس را تجربه کردیم.
دانشیار دانشکده روان‌شناسی علوم تربیتی با بیان اینکه موضوع ابهام بسیار مهم است، گفت: مسئله قرنطینه و بازگشت به دوره قرون‌وسطی بر ابهام اضافه کرد و سازش‌یافتگی آدم‌ها کاهش یافت که به‌تبع آن تنش، اضطراب و استرس در افراد بالا می‌رود.
پورحسین بیان داشت: تنش فردی و اجتماعی می‌تواند جنبه‌های دیگری را تحت تأثیر قرار دهد و بسازد که تعبیر می‌کنم به طرح‌واره‌هایی که توسط کووید ۱۹ به شکل شناختی (cognitive) در ذهن ما ایجاد شد؛ حتی الان از عنوان معنویت کرونایی که نوع نگاه به هستی، دنیا، زندگی و توجه به دعاست، نیز یاد می‌کنند که نشان می‌دهد یکسری طرح‌واره‌های شناختی در کنار قالب‌های ذهنی قرار گرفته و به عبارتی به سطح سازش‌نایافتگی اضافه می‌شود؛ البته اگر تبدیل به یکسری حرکت‌های دستورالعمل گونه شود، یک نوع سازش‌نایافتگی را درون انسان به وجود می‌آورد که درهرصورت تاب‌آوری ما را به‌شدت کاهش داد.
او گفت: در روابط بین‌فردی شاید بیشترین تظاهر و خدشه‌دار شدن در کودکان و مدارس مشاهده شود؛ وقتی بچه‌ها نیاز دارند در روابط بین‌فردی تنظیم شوند؛ به علت نبود زمینه، این تنظیم‌گری به درون خانه آمده و پدر و مادر هم قطعاً نمی‌توانند روابط عاطفی - هیجانی بچه‌ها را دست بگیرند و در این راستا مشکلات دیگری به وجود آمد.
دانشیار دانشکده روان‌شناسی علوم تربیتی افزود: وقتی زمینه ارتباطات بین‌فردی در بین دانش‌آموزان و حتی دانشجویان ایجاد نشود، سلامت فردی خدشه‌دار می‌شود و خودتنظیم‌گری بچه‌ها در حوزه عواطف و هیجان به هم می‌خورد.
پورحسین بیان داشت: نمی‌توانیم جنبه‌های فردی را از جنبه‌های اجتماعی و حتی شناختی و عاطفی جدا کنیم زیرا در یک تأثیر متقابل، مشکلاتی را به وجود آورده که علاوه بر اینکه تنظیم‌گری را به هم زده، توانسته یکسری قالب‌های جدید ذهنی و شناختی در افراد ایجاد کند.
او ادامه داد: این قالب‌ها در پساکرونا خودش را نشان می‌دهد و نیاز داریم آن را دوباره بررسی کنیم و تأثیرات طرح‌واره‌ها در پساکرونا را کنترل کنیم و به عبارتی عادت‌ها و قالب‌های ذهنی دوران کرونایی در دوران پساکرونا به‌صورت رفتارهای اضافه و باقی‌مانده از کرونا خودش را نشان می‌دهد؛ این‌گونه از رفتارها باید توسط روان‌شناسان شناسایی و ردگیری شود تا در دوره پساکرونا تأثیرات بسیاری از این رفتارها که خیلی از آنها مزاحم و اضافی خواهد بود، کاهش دهیم.
دانشیار دانشکده روان‌شناسی علوم تربیتی تصریح کرد: در یک فضای همچنان مبهم هستیم و نمی‌دانیم کرونا چه موقع به اتمام می‌رسد. موضوع واکسن یک نوع دفاع روان‌شناختی را در ما وجود آورده و اخیراً اظهارنظرهای خوبی شده که بهترین راه پیشگیری از کرونا که منجر به مرگ‌ومیر نشود همین واکسیناسیون است که سرعت این در کشورمان خوب است و توانسته یک سپر ایجاد کند. اما نوع خبررسانی و اطلاع خودمان درباره کووید ۱۹ باید تغییر کند.
پورحسین خاطر نشان کرد: طبق یک تعبیر ارتباطاتی در ارتباطات یک اصطلاحی تحت عنوان دستور کار ذهنی قرار دارد که به عبارتی دستور کار ذهنی انسان همان دغدغه‌های شناختی و هیجانی انسان هستند که معمولاً به شکل خبر یا اولین چیزی که در سطح هوشیار ذهن است، بروز داده می‌شود.
او عنوان کرد: اگر بخواهیم سازش‌نایافتگی ناشی از ابهام بالا را به میزان زیادی کاهش دهیم باید مقداری در دستور کار ذهنی افراد تغییراتی ایجاد کنیم و پیشنهاد من این است که اخبار مربوط به کرونا را به گزاره‌های منفی و مثبت تقسیم کنیم و در وهله اول باید زمینه ارتباطات بین‌فردی را فراهم کنیم که در غیر این صورت در دوره پساکرونا به مشکل خواهیم خورد؛ بنابراین باید ارتباطات بین‌فردی افزایش پیدا کند تا سازش‌یافتگی نیز اتفاق بیفتد.
دانشیار دانشکده روان‌شناسی علوم تربیتی ادامه داد: در وهله دوم باید بتوان دستور کار ذهنی آدم‌ها به‌خصوص در نوجوانان و کودکان را به دستور کار ذهنی کووید ۱۹ در زمینه مثبت از جمله واکسیناسیون سوق داد.
پور حسین در بخش پایانی صحبت‌های خود ادامه داد: در زمینه بهداشت جسمی، وزارت بهداشت به یک پروتکل مشخصی رسیده اما متأسفانه در زمینه بهداشت روان هنوز پروتکل مشخصی نداریم و مردم از ناحیه ما روان‌شناسان بی‌جواب هستند و پاسخ نمی‌گیرند هرچند که توصیه‌هایی از طریق رسانه به مردم گفته شده اما باید یک پروتکل مشخص باتوجه‌به رده‌های سنی در نظر گرفت.
او افزود: زیاد دیده می‌شود که آدم‌ها زندگی خود را واگذار به زمان کرده‌اند و نمی‌توانند تصمیم بگیرند که همین مورد زمینه مساعدی برای افسردگی است، شرایط امروز نمی‌تواند افق داشته باشد که در خانه‌ها می‌توان با ایجاد یک فضای مناسب مخصوصاً برای کودکان به سمت یک افق مطلوب رفت.
نخستین وبینار از سلسله نشست‌های علمی دانش‌آموختگان دانشگاه تهران با حضور دکتر غلامعلی افروز، استاد ممتاز دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دکتر رضا پورحسین، دانشیار دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دکتر رضا رستمی، استاد دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی و دکتر فاطمه نصرتی، رئیس دفتر ارتباط با دانش‌آموختگان و با موضوع «ابعاد روان‌شناختی بیماری کووید ۱۹» به همت «دفتر ارتباط با دانش‌آموختگان» اداره کل روابط‌عمومی دانشگاه تهران، روز چهارشنبه برابر با هفدهم شهریورماه ۱۴۰۰، برگزار شد.
نظر شما :