آقای علی‌اصغر ربیعی: مسکن باید به اصل خود بازگرداننده شود و به یک کالای مصرفی تبدیل شود نه سرمایه‌ای/ مهم‌ترین علت بحران اقتصاد مسکن در ایران، اقتصاد رانتی است

آقای علی‌اصغر ربیعی، کارشناس و پژوهشگر اقتصاد عمران و مسکن و دانش‌آموختة دانشگاه تهران در هفتمین نشست علمی دانش‌آموختگان دانشگاه تهران با موضوع «هوشمندسازی، معماری اسلامی-ایرانی و اقتصاد مسکن»، به عوامل مؤثر در اقتصاد مسکن اشاره کرد و گفت: قیمت زمین، مصالح ساختمان، دستمزد نیروی کار، نرخ بازگشت سرمایه و انتظارات قیمتی، اعتبارات بانکی، نرخ بهره بانکی، تولید ناخالص داخلی و از همه مهمتر رویکردهای سیاستی و نظارتی حاکمیتی از جمله این عوامل است.
او در پاسخ به اینکه میزان عرضه و تقاضا کشور چقدر است؟ تصریح کرد: به طور میانگین در سال ۷۰۰ هزار تقاضای جدید مسکن داریم. سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر تقاضای انباشتی مسکن داریم که به این تقاضای هرسال اضافه می‌شود. در بحث عرضه و تولید مسکن به‌صورت خوش‌بینانه حدود ۴۸۰ هزار بخش دولتی، خصوصی مسکن عرضه می‌کردند. ۳۰۰ هزار عرضه تعادل ما از جاتب عرضه مسکن منفی است و باید فکری اندیشید. از راه‌حل‌ها تسهیلات Low-Long کم‌بهره و بلندمدت به بخش خصوصی و انبوه‌سازی صنعتی و … می‌باشد.
ربیعی بیان داشت: طبق اصل ۳۱ قانون اساسی زمینه سازی برای مسکن با اولویت قشر کم برخوردار وظیفه دولت است. که دولت مؤظف است با سیاست‌ها و اقدامات ایجابی و سلبی به این امر که ۴۰ درصد غیرمالکین را شامل می‌شود همت گمارد. اعمال قوانین ضد دلالی مسکن و تخصیص تسهیلات کم‌بهره و بلندمدت با پوشش حداقل ۷۰ درصد قیمت مسکن برای تقاضای واقعی مسکن از جمله سیاست‌های مفید برای حل مشکل مسکن ایران است.
او خاطرنشان کرد: میانگین عمر مفید مسکن در کشور ما ۲۵ سال است درصورتی‌که دنیا به نسل پنج و شش یعنی ۱۰۰ سال عمر مسکن، ورود پیدا می‌کند.
کارشناس و پژوهشگر اقتصاد عمران و مسکن ادامه داد: یکی از مهم‌ترین علت‌های بحران اقتصاد مسکن در ایران، اقتصاد رانتی است. این موضوع از رویکرد لیبرالیستی نشأت می‌گیرد که باعث رهاشدگی مسکن در بازار می‌شود. در حال حاضر با برخی سیاست‌های نادرست با بافت فرسوده انباشته مواجه هستیم که فکری درستی درباره آن انجام نشده و کلان‌شهرهای ما به‌خصوص در بافت فرسوده با تهدید زلزله‌های مهیب مواجه بوده و خسارت‌های جانی و مالی وحشتناک در کمین است. مانند این است که کلان‌شهرها بر روی بمب‌های هسته‌ای بالقوه ساخته شده است. احیای بافت فرسوده با انبوه‌سازی صنعتی با ملاحظات خاص خود یکی از راه‌های برون‌رفت از این مشکل است.
یکی دیگر از راه‌حل‌های کاهش مشکل مسکن، تدارک مهاجرت معکوس قشر بازنشسته از شهرها به غیر شهرها ست. با این تدارک فضای شهری مجالی بیشتری برای قشر فعال جوان و میان سال مهیا کرده و افراد بازنشسته در دوره فراغت عمر خود که حدود ۳۰ سال عمر یعنی برابر با یک عمر مجدد است که با زندگی در فضای سالم‌تر از شهرهای با ترافیک و انواع آلودگی‌های تنفسی و صوتی و … باعث نشاط و سلامتی و بهره‌برداری بیشتری از زندگی خواهد شد. ما در اسلام بازنشستگی نداریم و باید با توجه به افزایش امید به زندگی افراد جامعه باید از اتلاف نیروی انسانی جامعه در این مرحله از زندگی جلوگیری کرد. تدارک و به‌روز‌رسانی طرح‌هایی مانند فلاحت در فراغت، احیای طرح باغ شهرها و… با در نظر گرفتن و به‌روز کردن با ملاحظات همه جوانب از جمله راهکارها برای برون رفت از مشکل مسکن و کمک به رشد و پیشرفت کشور است.
ربیعی گفت: برای رفع مشکل مسکن، دولت باید یک طرح جامع، هوشمند و سنجیده برای آن طراحی کند تا یک کالای سرمایه‌ای مسکن را از اذهان پاک کند و به اصل خود یعنی کالای مصرفی برگرداند. شوک عرضه با زمین‌های دولتی و حاکمیتی و خانه‌های خالی و تسهیلات دولتی کم‌بهره و بلندمدت باعث می‌شود عرضه مسکن افزایش یافته و تولید با نرخ افزایشی و قیمت مسکن با نرخ کاهشی تحت تأثیر قرار گیرد. طرح مسکن همچنین باید پایدار باشد و سیاست‌های زیست‌محیطی و عدالت بین‌نسلی در آن دیده شود. توجه به معماری ایرانی - اسلامی یکی از پیوست‌های ضروری در طرح‌های اقتصاد عمران و مسکن است.

هفتمین نشست علمی دانش‌آموختگان دانشگاه تهران با موضوع «هوشمندسازی، معماری اسلامی-ایرانی و اقتصاد مسکن» با حضور دکتر فاطمه نصرتی، رئیس دفتر ارتباط با دانش‌آموختگان (دبیر پنل) و سخنرانی دکتر امین فرجی، استادیار دانشکده مدیریت و حسابداری دانشکدگان فارابی و دانش‌آموخته دانشگاه تهران، دکتر بهزاد عمران‌زاده، معاون پژوهشی پژوهشکده صدر و اندیشکده شهر اسلامی - ایرانی دانشگاه جامع امام حسین (ع) و دانش‌آموخته دانشگاه تهران و آقای علی‌اصغر ربیعی، کارشناس و پژوهشگر اقتصاد عمران و مسکن و دانش‌آموخته دانشگاه تهران به‌صورت مجازی برگزار شد.