دکتر رضا رستمی: معتاد برای مصرف از ارزش‌های خود می گذرد/ مصرف دخانیات مهمترین قاتل انسان است.

دکتر رضا رستمی استاد دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی و دانش‌آموخته دانشگاه تهران در دومین وبینار از سلسله نشست‌های علمی دانش‌آموختگان دانشگاه تهران با موضوع «دخانیات و سلامت جامعه» با اشاره به دانشگاه تهران به‌عنوان متولی دانشگاه بدون دخانیات، به ابعاد مختلف مصرف دخانیات اشاره کرد و گفت: سیگار و دخانیات در ذهن همه است و عادتی مثل همه عادت‌های دیگر است که به‌راحتی و بدون صرف هیچ‌گونه انرژی، وقت و فکر ایجاد می‌شود و عادت در مقابل فکر هدفمند است؛ به‌عنوان مثال زمانی که رانندگی یاد می‌گیریم، در حال تمرین یک کار هدفمند هستیم و وقتی رانندگی می‌کنیم یعنی در حال انجام یک عادت هستیم.

او افزود: اعتیاد و سیگار به‌راحتی تبدیل به عادت می‌شود و اثری که بر روی مغز می‌گذارد باعث ایجاد حس خوشایندی بر روی فرد می‌گردد و با تبدیل به عادت، نتایجی را رقم می‌زند که قابل بررسی است.

استاد دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی ادامه داد: به جهت موادی اعم از تنباکو که در سیگار است، عملکرد مغز بهینه می‌شود و بر روی آن تأثیر می‌گذارد و حس خوشایند و آرامی به انسان دست می‌دهد و باعث می‌شود تا شخص بیشتر به سمت دخانیات سوق داده شود و به راحتی تبدیل به یک عادت طولانی‌مدت می‌گردد، عادتی که نگرانی‌های بهداشتی متعددی را می‌تواند ایجاد کند.

رستمی با بیان اینکه قدم اول از نظر سلامت روان، عادت به اعتیاد است، ادامه داد: فرد معتاد حاضر است برای رسیدن لحظه‌ای از آرامش، از ارزش‌ها و اهداف خود بگذرد، به همین خاطر به سادگی توسعه پیدا می‌کند.

او تصریح کرد: وقتی از اعتیار صحبت می‌شود، گفته می‌شود که میزان شیوع آن بیشتر از ۱۰ درصد است و مصرف دخانیات هم بالای ۲۰ درصد است اما آمار و ارقام متفاوت بیان می‌شود.

دانش‌آموخته دانشگاه تهران بیان داشت: عوارض مصرف دخانیات می‌تواند تهدید سلامت زندگی انسان را به همراه داشته باشد و می‌تواند مهمترین قاتل باشد که شیوع بالایی دارد و باتوجه به عوارض آن، صدمات جسمی و روحی به انسان بزند؛ مهمترین طلای انسان، طلای وقت و عمر است که مصرف دخانیات به‌راحتی می‌تواند آن را از ما بگیرد.

او گفت: مجموعه شرایطی است که اکثر دانشگاه‌ها در دنیا به سمتی رفته‌اند که شرایط عاری از دخانیات را رقم بزنند و سیاست‌هایی در نظر گرفته‌اند که بتواند منافعی برای جامعه، افراد و دانشگاه داشته باشد.

رستمی افزود: از نظر بررسی‌های صورت گرفته، انسان‌ها به دلایل مختلفی دچار مرگ می‌شوند؛ ایدز که بیشترین کشنده است و تصادف، تزریق هروئین، قتل، مصرف الکل، آتش‌سوزی، کوکائین و خودکشی، مجموعه عواملی است که سیگار به تنهایی با همه آنها برابری می‌کند، یعنی مرگ‌های ناشی از سیگار با این مجموعه مرگ‌های بیان شده، برابری می‌کند و یک قاتل بالفطره رتبه یک از نظر آسیب است.

او ادامه داد: احتمالاً شنیده شده که در بین بانوان از سرطان‌های شایع، سرطان سینه است و به همین علت بررسی‌های متعددی در این باره انجام می‌شود، اما پژوهش‌ها نشان داده که سرطان ریه در بین خانم‌هایی که سیگار مصرف می‌کنند به سرطان سینه غلبه می‌کند؛ سرطان سینه شاید قابل پیشیگری نباشد و ژن و عوامل ناشناخته درآن دخیل است ولی با چیزی که به راحتی سرطان ریه را ایجاد می‌کند، سر و کار داریم.

استاد دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی عنوان کرد: این مسائل شاید ما را مسئول‌تر بکند، ۹۰ درصد افرادی که سیگار را شروع می‌کنند، حوالی و یا قبل از ۱۸ سال هستند و ۹۹ درصد همه سیگاری‌ها قبل از ۲۶ سال اولین تجربه داشتند که دانشگاه باید نسبت به این موضوع هوشیار باشد و اساتید و بخش‌های مختلف دانشگاه باید دغدغه داشته باشند و در این مورد صحبت کنند.

رستمی با اشاره به اینکه باید به‌عنوان مسئولین دانشگاه احساس مسئولیت کنیم، کاری که الان اتفاق افتاده و دانشگاه بدون دخانیات شاید از ضرورت‌هایی بوده که احساس شده است، افزود: سیگار به شدت اعتیادآور است و هفت هزار ماده شیمیایی در استعمال دخانیات وارد بدن می‌شود که بین ۳۰ تا ۶۰ اثر، باعث ایجاد سرطان می‌شود و تعدادی از اینها بدون ایجاد حس خوشایند، موادی سرطان‌زا وارد بدن می‌کنند. تقریباً همه اعضای بدن ارتباط تنگاتنگ و مستقیمی با سرطان ناشی از مواد داخل سیگار از جمله نیکوتین دارند.

او تصریح کرد: به‌صورت معمول یک فرد سیگاری در سال حدود هفت هزار مواد سمی را به‌صورت اختیاری وارد بدن خود کرده است که هرکدام از انها می‌تواند پیشگیری شود؛ در آمریکا پژوهشی که صورت گرفته نزدیک به ۲۴ و ۸ دهم درصد از دانشجویان درسن ۱۸ تا ۲۲ سال مصرف‌کننده مواد بوده‌اند و یک‌سوم یا ۳۰ درصد افرادی که بین ۱۸ تا ۲۲ سال بوده‌اند، حداقل یک بار مصرف داشته‌اند که نتیجه آن سرآغاز اتفاقات بدی است که بعداً شخص مجبور می‌شود دست به مواد اعتیاد‌آور دیگر بزند.

رستمی با بیان اینکه یکی از چالش‌هایی که در مصرف رقم می‌خورد، صدمه زدن فرد به خودش و اطرافیانش است و بیماری‌های ممتدی هم در اطرافیان رقم می‌خورد، عنوان کرد: اعتیاد از خود درمانی، قرص سرخود و یک نخ سیگار شروع می‌شود، به همین علت باید حواسمان به دانشجو باشد تا صدمه نخورد و به سمت اعتیاد نرود.

او در پایان تاکید کرد: برنامه‌ای که در دانشگاه تهران شروع شده، باید آغاز یک مسیر کامل و هدفمند باشد. تا افراد بدون خواسته خود در معرض آسیب‌ها قرار نگیرند. باید یک چشم‌انداز تعریف کنیم و مدام مورد بررسی قرار بگیرد که اینها لازمه موفقیت یک طرحی است که در دانشگاه تهران آغاز شده است.

دومین وبینار از سلسله نشست‌های علمی دانش‌آموختگان دانشگاه تهران با موضوع «دخانیات و سلامت جامعه» به همت «دفتر ارتباط با دانش‌آموختگان» اداره کل روابط‌عمومی دانشگاه تهران و با حضور دکتر فاطمه نصرتی، رئیس دفتر ارتباط با دانش‌آموختگان (مدیر پنل) و سخنرانی دکتر رضا رستمی، روان‌پزشک، استاد دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی و دانش آموخته دانشگاه تهران، دکتر حسن محسنی، دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی و دانش آموخته دانشگاه تهران و دکتر کرم حبیب‌پور گتابی، استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی و دانش‌آموخته دانشگاه تهران، به صورت مجازی در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۴۰۰ برگزار شد.

‌