دکتر زهرا ابوالحسنی چیمه: روایت یک زبان‌شناس درباره ضرورت حفظ زبان مادری در کودکان

دکتر زهرا ابوالحسنی چیمه، دانشیار پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی سمت و دانش‌آموختۀ دانشگاه تهران در شانزدهمین نشست علمی دانش‌آموختگان دانشگاه تهران با موضوع «زبان، فرهنگ و نقش دانشگاه تهران» گفت: زبان حامل، محافظ و محمل فرهنگ است. بخش اعظم فرهنگ نمی‌تواند جز در قالب زبان دیده شود، بنابراین پاسداشت فرهنگ به پاسداشت زبان کمک می‌کند.
او با بیان اینکه بخش جدی هویت فرهنگی ما زاییده نگاه زبانی ما نسبت به زبان مادری است، افزود: حفظ زبان مادری در کودکان می‌تواند بخشی از هویت شخصی، اجتماعی و فرهنگی آنها باشد.
دانشیار پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی سمت تصریح کرد: زبان نوعی بازی با نمادهای کلامی است که خود آن بر پایه تصویرسازی ذهن صورت می‌گیرد. رابطه زبان و فرهنگ یک رابطه دوسویه و تنگاتنگ است.
ابوالحسنی چیمه بیان داشت: نگاه به زبان متفاوت است و خود آن یک کنش و عمل اجتماعی محسوب می‌شود که به دلیل دارا بودن ابعاد مختلف، مختص به حوزه خاصی است.
او گفت: ساختار زبان‌شناسی فرهنگی دارای یک چارچوبی است که نه‌تنها نقش فرهنگ در ادراکات زبانی را دارد بلکه در نقش زبان در حفظ و انتقال مفهوم‌سازی فرهنگی هم حساس است.
دانش‌آموختۀ دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: مفهوم‌سازی فرهنگی یعنی در فرهنگ ما یکسری مفاهیمی وجود دارد که طرح‌واره‌های ذهنی ما بر اساس آنها شکل می‌گیرد؛ بنابراین زبان‌شناسی فرهنگی به کشف ویژگی‌های زبانی انسان می‌پردازد.
دانش‌آموختۀ دانشگاه تهران افزود: برای اینکه ذهن بتواند درکی از محیط داشته باشد، ناچار است که محیط را مقوله‌بندی کند؛ که این موضوع فقط در ذهن رخ می‌دهد. مفهوم‌سازی فرهنگی هم در این راستا اتفاق می‌افتد.
او ادامه داد: در زبان‌شناسی فرهنگی، مفهوم‌سازی‌هایی که در زیرساخت‌های زبان وجود دارد به‌صورت وسیع به‌وسیله نظام‌های فرهنگی شکل می‌گیرند و انتقال داده می‌شوند.
ابوالحسنی چیمه بیان کرد: زبان زیرمجموعه فرهنگ است زیرا یک ابزاری تلقی می‌شود که بتواند فرهنگ را انتقال دهد. زبان‌شناسی فرهنگی نیز روابط میان زبان و فرهنگ را مشخص می‌کند.
او تاکید کرد: اگر درک صحیحی از مقوله‌های فرهنگی اقوام مختلف داشته باشیم، تعامل فرهنگی دقیق‌تر و عمیق‌تر شکل می‌گیرد و احترامی برای فرهنگ‌های مختلف قائل خواهیم شد و نگاه ارزشمند به آنها داریم.
ابوالحسنی چیمه گفت: زبان ما نماد فرهنگی ما است و ما را به لحاظ فرهنگ معرفی می‌کند. زبان نشان‌دهنده و دربردارنده میراث فرهنگی منحصربه‌فرد یک گروه اجتماعی است.
او افزود: زبان یک امر واحد و همگان‌ساز است، زبان‌ها می‌توانند بر یکدیگر تأثیرگذار باشند و مردم نیز از زبانی به زبان دیگر منتقل می‌شوند بنابراین فرهنگ‌ها به‌صورت متنوع تجلی پیدا می‌کنند.
شانزدهمین نشست علمی دانش‌آموختگان دانشگاه تهران با موضوع «زبان، فرهنگ و نقش دانشگاه تهران» با حضور دکتر فاطمه نصرتی، رئیس دفتر ارتباط با دانش‌آموختگان (دبیر پنل) و سخنرانی دکتر زهرا ابوالحسنی چیمه، دانشیار پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی سمت و دانش‌آموختۀ دانشگاه تهران و دکتر علی دانشور کیان، استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی و دانش‌آموختۀ دانشگاه تهران به‌صورت مجازی برگزار شد.