محمدصادق فراهانی: تدوین ضوابط نوین حوزه اقتصاد دیجیتال در ایران ضروری است/ قواعد برآمده از بازارهای سنتی پاسخگوی نیازهای تنظیم رقابت پلتفرم‌های دیجیتال نیست

محمدصادق فراهانی، دانشجوی دکتری و سرپرست معاونت پژوهش‌های بنیادین پژوهشکده شورای نگهبان و دانش‌آموختۀ دانشگاه تهران در دوازدهمین نشست علمی دانش‌آموختگان دانشگاه تهران با موضوع «چالش‌های تنظیم رقابت در پلتفرم‌های دیجیتال» گفت: بررسی سیر تحول اقتصاد جهان نشان می‌دهد که امروزه برترین شرکت‌های دنیا، شرکت‌های حوزه اقتصاد دیجیتال هستند و اقتصاد کشور ما نیز در آینده نزدیک با همین وضعیت روبرو خواهد شد. بنابراین لازم است از پیش، ضوابط مربوط به این حوزه تدوین شود.
سرپرست معاونت پژوهش‌های بنیادین پژوهشکده شورای نگهبان ادامه داد: البته چالش‌های تنظیم‌گری پلتفرم‌های دیجیتال به حوزه رقابت مربوط نمی‌شود و امروزه کشورها در دو بُعد «تنظیم‌گری روابط کار» در پلتفرم‌ها و «تنظیم‌گری فناوری اطلاعات و حریم خصوصی» در آنها با چالش‌های جدی مواجه‌اند.
فراهانی خاطرنشان کرد: یکی از ویژگی‌های بدیع و قابل توجه پلتفرم‌ها که مؤثر بر مسأله رقابت است، «اثر شبکه‌ای» است. اثر شبکه‌ای همان تأثیر مثبتی است که اضافه شدن هر کاربر به پلتفرم بر روی ارزش کالا یا خدمت ارائه شده در آن برای سایر استفاده‌کنندگان از پلتفرم دارد، که این ویژگی به هیچ وجه در بازارهای سنتی دیده نمی‌شود.
او بیان داشت: در فضای پلتفرم، صرفه ناشی از مقیاس و صرفه ناشی از گستره به شدت به چشم می‌خورد، به نحوی که به هیچ وجه قابل قیاس با فضای سنتی نیست. وجود چنین ویژگی‌هایی در کنار ویژگی‌های دیگر، به‌صورت فزاینده‌ای بازارهای پلتفرمی را به سمت انحصارگرایی سوق می‌دهد و باعث می‌شود بعد از مدتی با شرکت‌هایی دست‌نیافتنی مواجه شویم.
سرپرست معاونت پژوهش‌های بنیادین پژوهشکده شورای نگهبان تاکید کرد: این بازار به‌شدت پویایی دارد و حساسیت تنظیم رقابت آن به حدی است که با یک اشتباه کوچک، ممکن است شرکتی از چرخه رقابتی خارج شود. بنابراین لازم است در ابتدا بازار و محصولات آن و رقبا مشخص شوند.
فراهانی گفت: همه این عوامل در کنار هم، سبب شده تا نگاه ویژه‌ای به پلتفرم‌ها و قوانین رقابتی حاکم بر آنها صورت بگیرد و اقتضای فضای بازار، کشورها را به این سمت کشانده است. بنابراین لازم است کشور ما نیز اقدام مؤثری در این زمینه صورت دهد.

دوازدهمین نشست علمی دانش‌آموختگان دانشگاه تهران با موضوع «چالش‌های تنظیم رقابت در پلتفرم‌های دیجیتال» با حضور دکتر فاطمه نصرتی، رئیس دفتر ارتباط با دانش‌آموختگان (دبیر پنل) و سخنرانی دکتر ولی رستمی، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی و دانش‌آموختۀ دانشگاه تهران، دکتر محسن صادقی، دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی و دانش‌آموختۀ دانشگاه تهران و محمدصادق فراهانی، دانشجوی دکتری و سرپرست معاونت پژوهش‌های بنیادین پژوهشکده شورای نگهبان و دانش‌آموختۀ دانشگاه تهران چهارشنبه سوم آذر ماه برگزار شد.